The article proposes an algorithm for designing round shaped cutters by graphical and analytical methods. Depending on the shaped profile of the part, this algorithm systematizes the calculation and allows you to apply a unified approach and easily automate it. The purpose of the design is the possibility of automating and reducing the calculation time of shaped cutters and is based on determining the radii of the nodal points of the shaped cutter through projections between the nodal points on the horizontal plane. A feature of the proposed algorithm for calculating shaped cutters is the consistency and the possibility of automating calculations that are simple and visual.

https://doi.org/10.48081/XQGQ2851

2021

Выпуск 3

Рассмотрены проблемные вопросы эксплуатации автотранспорта, в частности, утелизация, уменьшение потери и сохранения тепловой энергии в двигателях внутреннего сгорания (ДВС). В итоге все эти мероприятия приведет к повышению КПД двигателя в целом. Теплопередача передается тремя способами: теплопроводностью, конвекцией и излучением. Найдены самые практически доступные способы утилизации тепловой энергий и пути ее сохранения. Выполнен анализ научных работ. Даны теоретические расчетные формулы потери тепловой энергий. Даны диаграммы для практического использования при проектировании таких аккумуляторов тепла для транспортных средств. Показаны пути повышения ресурсов эксплуатации ДВС автотранспорта. Указаны основные используемые теплоизоляционные материалы как, асбест, пробка, слюда, шлаковая, минеральная или стеклянная вата, шерсть и др. Указаны основные эксплуатационные режимы работы двигателей внутреннего сгорания, определяющие в значительной степени его долговечность, основной износ происходит двигателей во время их запусков и прогреве из-за температурного фактора. Предлагаемый вакуумный способ сохранения тепла открывает самые новые направления основания для повышения эффективности теплоизоляции конструкции корпусов аккумуляторов тепла. Найдены экспериментальные зависимости сохранения тепла в ТА от их объема

https://doi.org/10.48081/BABN8221

2021

Выпуск 3

В данной статье рассматривается вопрос совершенствования математического и методического обеспечения реализации укрупненного анализа требований к сборке высокоточных изделий при проектировании технологических процессов механической обработки. Предложенные улучшения позволяют эффективнее выполнять конструкторский размерный анализ высокоточных сборочных единиц в автоматизированном режиме. А также дают возможность выбирать в системе автоматизированного планирования технологических процессов рациональные технологические процессы изготовления деталей при проведении технологической подготовки производства многономенклатурных механообрабатывающих комплексов

https://doi.org/10.48081/DWZV1848

2021

Выпуск 3

The technology features production cast aluminum discs in the conditions of Vector LLP are presented. Smelting process aluminum alloy AK-12 in induction crucible furnaces is described in detail. Industrial experiments results of conducted to reduce the melting time are presented. Initially, the task was set to find the optimal permissible metal residue (swamp) in the furnace after the melting was drained. Based on the results obtained, the optimal mass of the swamp was revealed to be 100 kg. A series of experimental melting was also carried out in order to identify the difference in the melting duration of the heated billet and the billet at room temperature. In the conditions of production of the enterprise "Vector" LLP, a reduction in the duration of melting by 25 minutes was achieved by using the melting method "in the swamp". Also, the preheating of charge materials in the space of the heating furnace contributed to the reduction of the melting time by 10-15 minutes. Before making changes to the technology, a maximum of 12 melts were carried out per day, taking into account the time for cleaning the furnace crucible and the process of draining metal from the furnace space. After the changes were made, the melts number and volume being metal smelted increased almost twice. This allowed the company to simultaneously put into operation four casting machines, which are supplied with metal by only one induction furnace with a capacity of 700kg.

https://doi.org/10.48081/SPJD4574

2021

Выпуск 3

The design parameters and characteristics of dams were estimated during the design of dams in the 40-60th of the last century, and require updating, as well as changing the existing methodological approach to their determination. In the article the data of the current state, regulatory, technical and literary sources used at designing, construction and operation of hydraulic structures (HS) are collected, the comparative analysis of normative and technical documentation of the Republic of Kazakhstan and countries of Europe, USA, China, etc. used at designing and operation of dams is carried out. Examples of world practices in the application of legislation and regulating in terms of dam safety have been considered. A number of normative documents of the Republic of Kazakhstan on the main directions of activity of hydraulic structures, applied at all stages of their existence, from design and construction to operation and liquidation, are determined. The state regulations in the field of architecture, town planning and construction are reviewed, the main purpose of which is to ensure the legally protected needs of citizens and society in creating a favorable and environmentally safe living environment and life, in implementation of architectural, town planning and construction activities, protection of consumer rights of design and construction products, ensuring reliability and safety of construction, sustainable operation of the constructed facilities during operation and maintenance of hydraulic structures. Names and brief contents of standards for dam design in a number of developed countries are given.

https://doi.org/10.48081/VHWM9115

2021

Выпуск 3

Бұл мақалада көп қабатты үйлерді жылыту туралы айтылады. Бір құбырлы жылу жүйесі мен екі құбырлы жылу жүйесін талдау жүргізілді. Екі құбырлы жүйенің бір құбырлы жүйеге қарағанда бірқатар артықшылықтары көрсетілген. Көп қабатты тұрғын үйлердегі құрылғылардың жылу берілуін анықтау нәтижелері көрсетілген. Сондай-ақ, жылыту маусымы кезінде жылыту жүйелерінің әсерінен бірыңғай екі құбырлы көтергіштердің тік жылу тұрақтылығы зерттелді. Әр түрлі сыртқы температурада және көтергіштерге келетін судың өзгеретін гидро жылу режимі қарастырылды. Сонымен қатар, бірыңғай екі құбырлы жүйенің жылу сенімділігін арттыру үшін (бөлмедегі жылу берілістерінің олардың жылу шығындарына сәйкес келу ықтималдығын ескере отырып) сапалы реттеудің қабылданған жылу кестесіне түзетулер енгізу керек екендігі анықталды. Мақалада зерттеулер нәтижесінде екі құбырлы жүйенің біріңғай жүйесімен құрылғылардың жылу беруі мен үй-жайлардың жылу жоғалуы арасындағы сәйкестік биіктігі бірдей үй-жайлардағы салыстырмалы түрде жақын құрылғылардың жылу жүктемелері бар ғимараттарда қол жетімді болатындығы анықталып, сондай-ақ, бұл әрдайым тұрақты бола бермейтінідігі нақтыланған. Мұндай жағдайларда ғимараттың үй-жайларын қажетті мөлшерде жылумен қамтамасыз ету үшін жылу маусымының әртүрлі кезеңдеріндегі сорғының қысымын да өзгерту керекекендігі, бұл сапалы реттеуді сандық реттеумен толықтыратындығы айтылған.

https://doi.org/10.48081/IHCA5538

2021

Выпуск 3

В статье представлены результаты научно-исследовательских работ, выполненных в области промышленного железнодорожного транспорта. Исследована работа промышленного железнодорожного транспорта в условиях АО «Шубарколь комир». Проведенный анализ основных показателей (вскрыша, добыча угля, вагонооборот, простой вагона под грузовыми операциями) работы АО «Шубарколь комир». Анализ проведен с использованием научной методики по прогнозированию изменений основных показателей промышленных предприятий на перспективу. Прогноз осуществлен путем аппроксимации основных показателей в функции времени. По результатам расчета получены аппроксимирующие функции и графики изменений основных показателей работы АО «Шубарколь комир» на перспективу. Рассмотрены основные мероприятия по совершенствованию работы промышленного железнодорожного транспорта АО «Шубарколь комир».

https://doi.org/10.48081/BLLW1015

2021

Выпуск 3

Проведен анализ состояния развития велотранспорта как части транспортной системы в Республике Казахстан. Определены перспективы использования электровелосипедов. Работа основана на анализе статистических данных по использованию велосипедов в странах Европы, в России и Казахстане, данных по проекту развития и поуляризации велотранспорта Presto, трудах отечественных и зарубежных ученых, правил дорожного движения, собственных исследованиях. В качестве объекта исследования выбран город Павлодар. Даны основные компоненты для реализации проекта по велошейрингу с использованием грузовых и пассажирских электровелосипедов. Обзор исследований показал целесообразность повышения уровня применения велосипедов как части транспортной системы, альтернативного автомобилю. Целесообразность связана, в первую очередь, с экологической безопасностью велосипедов. Авторами разработана концепция использования электровелосипедов в системе велошеринга в городе Павлодар. На основе анализа пассажиропотока определены точки для размещения велостанций, определено количество велосипедов на каждой. Описана модель грузового электровелосипеда с возможностью подзарядки аккумулятора от солнечных панелей, которая разработана и испытана авторами. Авторы пришли к выводу, что при расширении области применения велосипедов возможно повысить их привлекательность как транспортного средства. При возможности перевозки грузов, наличия электропривода, возможности использования инвалидами, наличии льгот на использование можно повысить роль велотранспорта на 20 %.

https://doi.org/10.48081/NQFW2081

2021

Выпуск 3

Фрезалап жону және термофрикциялық фрезалап жонуға арналған әмбебап құрылғының кинематикалық қозғалысын зерттеу құрылғының металл өңдеу процесінде өте жоғары жылдамдықта және күрделі кесу режимінде жұмыс істейтінін көрсетті. Сонымен қатар, оның ең көп жүктелген түйіні серпімді резеңке элементтер және серпімді элементтерді жартылай муфталармен байланыстыратын бұрандалы қосылыстар болып табылады. Бұл мақалада ANSYS бағдарламалық кешенінің көмегімен муфтаның серпімді элементінің кернеулі-деформацияланған күйін зерттеу нәтижелері келтірілген. Зерттеулер ҚР Білім және ғылым министрлігінің Ғылым комитеті қаржыландырған AP08956387 «Фрезерлеп жону технологиясын жүзеге асыруға арналған токарлық білдек базасындағы әмбебап қондырғының тәжірибелік үлгісін жасау» гранттық тақырыбы аясында орындалды. Муфтаның қуат сипаттамаларын құру үшін бір серпімді элементтің әрекеті зерттелді және оның геометриялық моделі жасалды. Серпімді элементтің бойындағы кернеу мен деформацияны сипаттайтын графиктер, сондай-ақ айналмалы жүктеме схемасы алынды. Зерттеу нәтижесінде 4,98 МПа тең элементтегі кернеудің максималды мәні алынды, ол пайдаланылатын материалдың беріктік шегіне сәйкес келеді және қанағаттандырады. Максималды жүктемелерде муфтаның жұмысы кезінде деформацияның максималды мәні 5,1 мм жететіні де анықталды. Зерттеу нәтижелері муфтаның серпімді элементінің таңдалған материалы мен геометриялық параметрлері оның берілген жұмыс жүктемелерінде жұмыс істеуін қамтамасыз ететіндігін көрсетті.

https://doi.org/10.48081/VFJG3824

2021

Выпуск 3

Мақалада тез салынатын құрылыстар мен ғимараттардың негізгі түрлері қарастырылған. Оларды салу технологиясы, сондай-ақ негізгі кемшіліктер мен артықшылықтар талданады. Құрастырмалы - модульдік үй құрылысына тікелей құрылыс алаңдарында үй салудың "архаикалық" әдістері. Аз қабатты құрылысқа инновациялық тәсілдер тиімді материалдарды қолдануды ұсынады, оларды қолдану "құрғақ" құрылыс технологияларын енгізуге мүмкіндік беретін іс жүзінде пішінді бұйымдар жасауға мүмкіндік береді. Тұрғын үй секторында да, өндірістік ғимараттар құрылысында да аз қабатты тез тұрғызылатын құрылыстар мен жаппай сериялы ғимараттар құрылысын кең ауқымды кеңейтусіз Қазақстанның көптеген өңірлерін қарқынды дамыту және игеру мүмкін емес. Тез салынатын ғимараттар қазіргі заманғы құрылыстың негізі болып саналады. Олардың көмегімен сіз кез-келген масштабтағы сәулеттік нысандарды жасай аласыз. Құрылыс жылдамдығы құрылыс технологиясының осы түріне сұранысты арттыруға мүмкіндік беретін негізгі фактор болып саналады, әсіресе тезірек жүзеге асырылуы қажет шұғыл жобаларға қатысты. Түйінді сөздер: қаңқалы-қалқанды әдіс, қаңқалы-тентті әдіс, Блокты-модульді тез тұрғызылатын ғимараттар алынбайтын қалыптың әдісі.

https://doi.org/10.48081/FFHK6198

2021

Выпуск 3